-
1 mod
I sg - modetму́жество с, хра́брость ж, отва́га жtábe modet — па́дать ду́хом
- være ilde til modesǽtte mod i nógen — подбодри́ть кого́-л.
- være ikke godt til mode II 1.1) про́тив (кого-л., чего-л.)kǽmpe mod nóget — боро́ться про́тив чего́-л.
2) от (чего-л.)tablétterne hjǽlper mod hóste — э́ти табле́тки помога́ют от ка́шля
3) о́коло, кmod aften — под ве́чер, к ве́черу
4) за2. adv, см. imod 2.mod kontánt betáling — за нали́чные
* * *against, anti-, bravery, courage, daring, grit, guts, heart, nerve, on, pluck, to, towards, valour* * *I. (et) courage,T pluck;F dishearten somebody;[ fatte mod] take courage, take heart;[ frisk mod!] cheer up! never say die!F courage![ give mod, sætte mod i] encourage,T cheer up;[ mod på livet] zest (for life);[ have mod på at] have a mind to;[ jeg har ikke rigtig mod på det] I don't feel up to it, I don't feel like it;[ tabe modet] lose courage, lose heart;[ have mod til at] have the courage to;[ vel til mode] at ease;[ ilde til mode] ill at ease;[ tage mod til sig] screw up one's courage;[ være ved godt mod] be in good spirits,F take heart, be of good heart.II. adj:[ mod i hu] sad.III. præp, se imod. -
2 TIL
* * *prep. with gen.1) to (ríða til skips, koma t. Noregs); leiða, stefna t. e-s, to lead, tend towards;2) of; tala vel, illa t e-s, to speak well, ill of one; vita t. e-s, to know of, be conscious of; spyrja t. e-s, to hear tidings of; segja t. e-s, to tell of; ljúga t. e-s, to tell a falsehood about;3) on; t. annarrar handar, on the other hand or side; t. vinstri, hœgri handar, on the left, right hand;4) denoting reason, purpose, respect (svelta sik t. fjár; berjast t. ríkis; blóta t. árs; sverð ørugt t. vápns); liggja t. byrjar, to wait for a favourable wind; hross t. reiðar, a horse for riding;5) e-m verðr gott, illt t. e-s, one is well or ill off for a thing, has much or little of it; þeim varð gott t. manna, they got together many men; land illt t. hafna, a land ill off for havens; henni féll þungt t. fjár, she was pressed for money;6) with verbs, gera e-t t. skaps e-m, to do a thing to please one; jafna e-u t. e-s, to compare it with; gera vel, illa t. e-s, to treat one well, badly;7) of time; t. elli, to old age; t. dauðadags, till one’s death day; liðr á sumarit t. átta vikna, the summer passed till eight weeks were left; t. þess er, þar t. er, until; allt t., all the time till;8) ellipt. and adverbial usages; vera t., to exist; fala hey ok mat, ef t. væri, if there were any left; hvárttveggja er t., there is a stock of both; eiga t., hafa t., to possess; þat áð, sem helzt var t., ready to hand; vera t. neyddr, to be forced; skilja t., to reserve; verða fyrstr t., to be the first to do a thing;9) too (t. ungr, t. gamall, eigi t. víðlendr); eigi t. mikit, not too much, not very much; æva t. snotr, not too wise; helzt t. (helzti), mikils t. (mikilsti), by far too much.* * *prep. with gen. As to this particle, the two branches of the Teutonic family vary: all the South Teut., including the Goth., present the form without the final l; Goth. du (qs. tu) = πρός, εἰς; A. S., Hel., Old Fris. te, to; North. E. te; Engl. to; Dutch te, toe; O. H. G. zi, za, zuo; Germ. zu; Old Frank. to, te, ti; while the Northerners add the l, as Dan., Swed., North. E. and Scot. til; the Swedes double the l, till. That til is the truer form is seen from rhymes, til vilja, Vígl.: on the other hand, mod. provinc. Norse and Swedish drop the l, thus te, Ivar Aasen, Rietz. The Engl. uses both forms, to, of place, till, of time, of which the latter is no doubt borrowed from the Norse or Danish: til = to is quite common still in Cumberland and other North. E. counties, ‘to gang til Carlisle,’ etc.; a single instance of the form til is said to exist in an old Northumbrian vellum. Both forms, to and til, are, we believe, identical, the latter being a compound particle, ti-l, although the origin of the l has not as vet been made out. The uncompounded particle ti- is not entirely unknown in the Scandinavian, for it has been preserved in the compds mikils-ti, hölz-ti, unz-t, qq. v. ☞ Particles, even brief monosyllabic ones, often turn out to be compds, as e. g. ok(conj.), or the suffixed verbal negative; the prep. ‘til’ therefore is no more akin to the Germ. noun ziel than is ‘ok’ ( and) to ok ( a yoke); the apparent similarity in sense is in both cases merely accidental.A. To, with gen., also used elliptically or as an adverb; bjóða e-m til sín, Eg. 140; til kirkju, Nj. 209; koma til boðs, 50; ganga til búðar, Grág. i. 31; ríða til skips, Ísl. ii. 192; leiða til skips, Ld. 74; til Íslands, Nj. 10; ríða til Norðrárdals, ok svá til Hrúta-fjarðar ok til Laxárdals, 32; koma til Noregs, 121; hann fór til Ólafs á Dröngum, til Gests í Haga, Landn. 154; sækja giptu til e-s, Fms. v. 154: adding direction, austr, vestr, suðr … út, inn, upp, fram, norðr til Þrandheims, austr til Danmerkr, vestr til England:, suðr til Björgynjar, etc., passim; út til, inn til, Landn. 140; heim til, Fms. xi. 382; upp til borgar; neðan til knjá, Nj. 209.2. with verbs, to, towards; leiða, stefna … til, to lead, tend towards, Eg. 230, Nj. 4, 102; tala vel, ílla til e-s, to speak well or ill ‘towards,’ i. e. of; vita til e-s, to know of, be conscious of, Fms. i. 142, x. 377; íllorðr til e-s, Nj. 142; minna til e-s, to remember; minnask til e-s, to kiss, 282; drekka til e-s, to ‘drink towards’ (vulg. Engl.), i. e. drink to one, Eg. 552 (also ellipt. drekka e-m til); vísa til e-s (til-vísan), Landn. 192, Nj. 209; taka til e-s, 196, Fms. i. 151: with verbs denoting to look, see, hear, turn, sjá, gæta, hlýða, heyra, hugsa … til e-s, to look, listen, think, speak … to one, Eg. 380, Nj. 2, 10, 87, 91; þeir sá eyjar í haf til útsuðrs, Landn. 35; hann sá opt ljós til leiðis konungsins, Fms. xi. 286; þeir sá eld til Úlfars-fells, Eb. 156; heyra gný ok glam til hersins, Fms. vi. 156, viii. 125; til norðr-ættar, xi. 230; sá menn elda brenna til hafs, x. 157; vissi til lands, Eg. 389; þann veg er veit til Hlaða, Fms. x. 265; horfa aptr til hala; í þeim hlut húss er til vetfangs horfir, Grág. ii. 125; spyrja til e-s, to speer after, hear tidings of one, þetta spyrsk til skipa, Fas. i. 241, Nj. 7; spyrja gott til e-s, Hkr. i. 140: segja til e-s, to tell of(see segja), Nj. 46, Ld. 40, Hrafn. 5; ljúga til e-s, to tell a falsehood of, Finnb. 318.3. til annarrar handar, on the other hand or side, Nj. 50, 97; til vinstri, hægri handar, til beggja handa, Hkr. i. 158, Eg. 65.II. denoting business, reason, purpose, capacity, respect; leggjask til svefns, ÓH.; ganga til svefns, Eb. 156; halda barni til skirnar, K. Á. 146; ríða til dagverðar, Nj. 219; fara til vistar, 40; dómar fara út til sóknar, Eg. 725; falda sér til vélar við konu, Grág. i. 338; skipa mönnum til umráða, i. 5; svelta sik til fjár, Nj. 18; drepa e-n til fjár, göra e-t til fjár, Ld. 264; gefin ( married) til fjár, 26, Nj. 257; skora á e-n til landa, Landn. 80; Eg. 498; sækja til trausts, Ld. 26; sækja til landa, Nj. 103; sækja til faðernis, Grág. i. 140; leggja fé til höfuðs e-m, taka fé til höfuðs e-m, Ld. 50, Eg. 375; berjask til ríkis, Fms. vii. 283; blóta til árs, Hkr. i. 13; sverð öruggt til vápns, Ld. 244; hafa eðli til e-s, Skálda 171; selja e-t til silfrs, to convert it into silver, Landn. 293 (Hb.); ætla e-n til dráps, Nj. 163; hlaðinn til hafs, ready for use, Fms. x. 157; liggja til byrjar, i. 135, Eg. 183; taka til konungs, Fms. i. 21; taka til lögsögu-manns, Nj. 164; kjósa til veganda, 100; vinna til e-s (see vinna); gefa til bóta, 101; göra til saka, 80; taka til ráða, 75; hvat er til ráðs, 76; þat er til jartegna, Eg. 768; til merkja (til marks), 766; til gagns, til lítils, Nj. 52; til meins, 106; til sæmdar, 79; til tíðenda, Eg. 201; til næringar, til viðrværis, til fæðu, til matar, Stj. 87, Fms. i. 126, Eg. 221; hross til reiðar, Hrafn. 7; til skjóls, Grett. 169; til sóma, til eptirlætis, Nj. 89; til spotts, Korm. 232; til gamans, til hvárs, for what purpose; as also, til einskis, til góðs, til ílls, til nokkurs.2. kaupa til tuttugu hundraða, to the amount of, Landn. 145; til fulls eyris, Grág.; fé til tveggja aura gulls, Fms. vii. 218; til fulls, fully; til jafns við, Nj. 46; til hálfs, Eg. 379; til loks, finally, to the end (see lok); vaxa meirr en til dæma, beyond example, unexampled, Stj. 87; draga til dæmis, to produce for the sake of example, Mar.; hence, til dæmis (as adverb), for instance (written abbreviated in mod. books, t.d. = e. g.)3. e-m verðr gott, íllt til e-s, to be well or ill off for a thing, have little of it; þeim varð gott til manna, Nj. 20; land íllt til hafna, a land ill off for havens, Eg. 332; þar var íllt til vað-mála, short of, Bárð. 5 new Ed.; henni féll þungt til fjár, Nj. 31; góðr til ( open-handed as to) fjár ok metnaðar, Eg. 17; færr til e-s, able to do a thing, Nj. 97, Fms. ix. 530; vænn til framkvæmdar, 480; líkligr til e-s, likely to, Nj. 132; hafa verðleika til e-s, to deserve of, Eg. 226.4. with verbs; göra e-t til skaps e-m, Nj. 198; göra til skaps vina minna, 80; jafna e-u til e-s, to compare it with, Ld. 60; vera til eptirmáls, Nj. 166; göra vel, ílla til e-s, Eg. 542, Ld. 62; vinna til e-s, 50, Ísl. ii. 253, Nj. 101, Eg. 519; hlutask til e-s, Nj. 101; beina til, búa til, afla til, efna til, fá til, göra til, hjálpa til, inna til, leggja til, reyna til, ráða til, segja til, skipa til, stilla til, stoða til, stofna til, taka til, vinna til, vísa til, vána til, e-s, all verbs of providing, doing, helping, disposing, and the like; as also kalla til.5. vera til vers, to be fishing, Korm. 142, rare, but cp. the Dan. phrase, til sös = at sea.III. temp., til miðs aptans, Hrafn. 7; til elli, Ld. 12; til dauða-dags, Nj. 109; allt til dauða-dags, Fms. i. 17, etc.2. til skamrar stundar, i. e. till within a short time, a short time ago, Hom. 107; líðr á sumarit til átta vikna, the summer passed till eight weeks (were left), Nj. 93; vika til þings, a week to (i. e. before) the season of the þing, Grág.; þrír dagar til sumars, Edda 26; tíu vikur til vetrar, Ld. 106; stund til hádegis, stund til miðs morguns, dagmála, in measuring time, used in Icel. exactly as in Engl., ten minutes to eight, a quarter to eleven, (but mod. Dan. follows the Germ. mode of reckoning, for there ‘ti minutter til tolv’, ten minutes towards twelve, is = Engl. ‘ten minutes past eleven’); til þess, until, Nj. 153; allt til, all the time till, 272, Hrafn. 7; þar til er, until, Nj. 4.IV. ellipt. and adverbial usages; vera til, to be ‘toward’ to exist; eiga til, hafa til, to possess; fala hey ok mat ef til væri … hvárt-tveggja er til, Nj. 73; ef þú kemr eigi til, if thou comest not to hand, 4; ef nökkut var til, Eg. 267; þat ráð sem helzt var til, ready on hand, 42; munu eigi tveir til, Nj. 261; kómu þeir þangat til, 80; ætla svá til, 86; vera til neyddr, to be forced, 98; þat er þú þarft til at taka, 105; gefa fé til, 75; væri mikit gefanda til, at, 98; telr hann þat til, at …, Fms. xi. 137; skilja til, to reserve, Nj. 54; spara til, 3, Hkr. i. 196; mæla til, 99; tala til, 216; eiga ætt til, Edda 7; hafa aldr til, Eg. 190; skorta til, Nj. 73; íllt þótti mér til móti at mæla, Fms. xi. 242; verða fyrstr til, to be the first to do a thing, v. 103; sem lög stóðu til, Ld. 32; hljótask af mér til, Nj. 113; sækja mál til laga, 86.2. of direction; sunnan til, Sks. 216; norðan til, e. g. sunnan til við ána, on the south side of the river, Sks. 216.B. Too, Lat. nimis; eigi til víðlendr, Fms. vi. 94; eigi til görla, 205; til ungr, til gamall, Grág. i. 192; verða til seinn, Bær. 15; honum þótti sinn hluti til lágr, Lv. 97; engi hefir til djarfligar risit, Mar.; helz til, mikils til, by far too much, as in mod. usage; but the ancients said hölzti (helzti) and mikilsti, thus mikilsti ( too much), Hm. 66, Bs. i. 775; hölzti, Nj. 191, Ld. 188, 216, Al. 37, 41, Fms. viii. 91, 133, Hkr. iii. 376; helzti, Eb. 154, etc., see heldr, B. III; unzt, see that word. -
3 til-sýn
f. an appearance; in the phrase, tilsýnum, Sks. 46 new Ed.: til-sýndum, id., Fas. i. 246: mod. til-sýndar: of such and such an appearance; fagr t., fair to behold. -
4 til-sögn
f. (segja til), a confession; t. synda, 625. 179: mod. information, teaching, tilsagnar-fingr, m. the index-finger, Stj. 210. -
5 til-boð
n. an offer, Dan. tilbud, (mod.) -
6 til-bæriligr
adj. [Dan. tilbörlig], fit, suitable, (mod.) -
7 til-flutning
f. a supply, Ó. H. 129, Fms. viii. 179, v. l. (in mod. usage masc.) -
8 til-fyndinn
adj. fault-finding (mod. að-fyndinn), Grett. 108 C. -
9 til-gangr
m. circumstances, grounds, shewing how a thing comes to pass; vígit ok allan þann tilgang, Þórð. 69; er löng frásaga um málaferli þessi ok tilganga, Sturl. i. 10; segir honum tilgang sinnar þarkvámu, Fms. ii. 197, Sturl. iii. 155, Sks. 587.II. recourse; at oss sé t., at várr hlutr sé réttr, Ísl. ii. 141.III. mod. intention. -
10 til-gerð
f. affectation; tilgerðar-fullr, -samr, affected, (mod.) -
11 til-hneiging
f. a bent, inclination, desire, Stj. 70, 79: freq. in mod. eccl. usage, girndir og tilhneigingar. -
12 til-skipan
f. an arrangement, disposition, Eg. 67, Ísl. ii. 355, Fms. xi. 126; at bæn ok t. Eiríks konungs, 319; eptir Guðs vilja ok t., viii. 229; eptir t. Óla, i. 128, Bret. 4.2. mod. law term, a royal ordinance, as a translation of Dan. forordning. -
13 til-taka
1.n. a laying hold of; vera góðr, íllr tiltaks, to be good or ill to resort to, Ó. H. 44; höndin varð honum hvergi betri tiltaks, the hand was of little use to him, Ld. 140, Eg. 524; urðu konungi því verri tiltaks menninir, ok fékk hann lítið lið, Ó. H. 177; þeir kváðu nú lítið tiltak hjá sér vera mundu sakir fastra heita við Sturlu, Bs. i. 626.COMPDS: tiltakagóðr, tiltakasamr.2.tók, to appoint, fix.3.u, f. = tiltekja, Fms. xi. 248: the mod. phrase, það er ekki tiltöku-mál, there is no question, possibility of it. -
14 til-trú
f. [Dan. tiltro], trust, confidence, (mod.) -
15 Kan jeg tage mod besked til ham / hende?
Can I take a message for him / her?Dansk-engelsk ordbog mini > Kan jeg tage mod besked til ham / hende?
-
16 HEILL
* * *I)a.1) hale, sound; illa heill, in ill health; hann sagði at þar var vel heilt, he said they were all well there; kona eigi heil, enceinte; grœða e-n at heilu, to heal one fully;2) whole, healed, in respect of wounds or illness, with gen. (verða heill sára sinna); er um heilt bezt at binda, it is better to bind a hale than a hurt limb;3) blessed, happy; njótið heilir handa, ‘bless your hands’, well done; kom heill! welcome, hail! far heill, farewell!5) true, upright; ráða e-m heilt, to give one a wholesome (good) advice; af heilum hug, af heilu, sincerely; heilt ráð, wholesome advice; heil kenning, a useful, profitable lesson.n. and f. luck, omen, foreboding; góðu (illu) heilli, in a good (evil) hour; mörg eru giptusamlig heill, there are many good auspices; fall er farar heill, a fall is a good omen; hann bað þeim heill duga, he wished them good speed; heillum horfinn, forsaken by luck; ok var brugðit heillum sverðsins, the spell of the sword was broken.* * *1.n. and f. [Dan. held], good luck; the gender of this word varies.A. Neut., which seems to be the older gender, an omen, auspice, foreboding; hver’ro bözt heill (pl.), which are the best auspices? the answer, mörg eru góð heill, there are many good auspices, Skv. 2. 19, 20, cp. 22; giptusamlegt heill, a favourable omen, Al. 13; the neut., which is obsolete elsewhere, has remained in the phrases, góðu heilli (bono augurio), íllu heilli ( malo augurio), in a good, evil hour; íllu heilli bauð ek þér barnfóstr, Ísl. ii. 141; íllu heilli vartú skapað, Hom. 153; íllu heilli höfu vér hér dvalizt, Nj. 241; fórtú fá heilli heiman, with small luck, Ó. H. 107; verstu heilli, Heir. 4; góðu heilli, in a good hour, Fms. ix. 236, x. 18 (in a verse): talismans, of hidden magical runes written on ‘gumna heillum’ (on talismans?), Sdm. 16.B. Fem. good luck, happiness:1. plur., with the notion of being the gift of auspices or of an oracle, esp. in pl., so that the gender is dubious; fékk Ingólfr at blóti miklu ok leitaði sér heilla um forlög sín, Landn. 33; skal Þórólfr blóta ok leita heilla þeim bræðrum, Eg. 257; hefir þessi flokkr leitað sér heilla at tilvísan fjölkunnigra manna, at þeir skyldi um nætr berjask, Fms. vii. 296; Hallsteinn skaut setstokkum fyrir borð í hafi til heilla sér eptir fornum sið, Fs. 123, Landn. 34; þá skaut Steinþórr spjóti at fornum sið til heilla sér yfir flokk Snorra, Eb. 228 (an old heathen rite); þótti þat líkast til langlífis ok heilla, 126 new Ed.; ok var brugðit heillum sverðsins, the spell of the sword was broken, Korm. 84; áttú, Sigmundr, af þeim hring heillir at taka, Fær. 103.2. esp. (also in pl.) with the personal notion of a good spirit or angel, cp. hamingja; eigi veit ek hvárt vit eigum heill saman, i. e. if we shall have luck together, of two persons having one life and one heart, Nj. 3; þótti stór heill til hans horfit hafa, Fs. 194; Leifr kvað hann enn mundu mestri heill stýra af þeim frændum, Fb. i. 538; hann bað þeim heill duga, he wished them good speed, Gullþ. 14; fær þú braut bú þitt ok vestr yfir Lagarfljót, þar er heill þín öll, Hrafn. 1; heillum horfinn, forsaken by luck, Grett. 150.3. sayings, íllt er fyrir heill at hrapa, ’tis ill to rush on and leave one’s good luck behind, Skv. 2. 25; hátíðir eru til heilla beztar (mod. hátíð er til heilla bezt), denoting that high feasts ought to be chosen for momentous affairs, Ld. 176 (of one being christened at Yule time); fall er farar-heill, a fall is a good omen (in departing), Fms. vi. 414: the phrase, vera e-m lítil heilla-þúfa, to be a stumbling-block to one, the metaphor prob. taken from the popular lore as to mounds with hidden hoards, ek heft orðit lítil heilla þúfa um at þreifa flestum mönnum, Grett. 143.4. in mod. usage as a term of endearment, heillin, heillin mín, dear! my dear! the address of a husband to his wife; the bride asks, hverjum ætlarðú at bjóða í veizluna okkar, hjartað mitt? the bridegroom answers, eg veil það nú ekki, heillin mín! Ísl. Þjóðs. i. 243; getrþu ekki gefið manninum hressingu, heillin? Hrólfr. 8; hann (our son) er svo kargr, heillin mín! hann nennir ekki neitt að gera, látum við strákinn stúdiera, Grönd. 72; cp. Bb. 3. 21—hún (the wife) kyssir og með klappi segir, komdú blessaðr, heillin mín!—heillin góð! is in many Icel. houses the address of the servants to the mistress: æ! hvernig getið þér nú farið að tala, heillin góð? Piltr og Stúlka, 36; sælir og blessaðir, Auðun minn! sælar og blessaðar, heillin góð! Hrólfr. 6.COMPDS: heillabrigði, heilladrjúgr, heillalauss, heillaleysi, heillamaðr, heillaráð, heillavænligr, heillavænn.2.adj. [Ulf. hails = ὑγιής, ὑγιαίνων, χαιρε, etc.; A. S. hâl; Engl. hail and hale are of Scandinavian origin, whole of Saxon; O. H. G. heil; lost in mod. Germ.; Dan. heel; Swed. hel]:—whole:I. hale, sound; ílla heill, in ill health, Hm. 68; heilir hildar til, heilir hildi frá, fara þeir heilir hvaðan, hale, unscathed, 157; heilar hendr, Gkv. 3. 10; heilar sjónir, hale eyes, Lex. Poët.; spurði Þorsteinn hvernig þar væri heilt, hann sagði at þar var vel heilt, Th. asked how they were in health, and he said that they were well, Eg. 743; heilir, opp. to sárir, Am. 56; heilan (unbroken), Hvm. 29; heill hjálmstofn, hale skull, 31; hvergi var heilt hold á líkam hans, 623. 44; græða at heilu, to cure so as to be hale and well, 655 xi. 3; Önundr var svá frækinn maðr at fáir stóðusk honum þótt heilir væri, that few men were a match for him, though they were hale and sound, Grett. 87; sjórinn var hvergi heill, the sea was nowhere hale, i. e. the waves rose high, Vígl. 22; silki-ræma heil ok ú-sökuð, Fms. iv. 110.2. healed, of wounds, illness, in gen. pl.; verða heill sára sínna, Eg. 35; Helga dóttir bónda var þá á fouun ok heil meina sinna, 586; ok var þó eigi heill sársins, Fbr. 164.3. phrases, gróa um heilt (see gróa), Fms. xi. 87; binda um heilt, to bind up a hale limb; er um heilt bezt at binda, ‘tis better to bind a hale than a hurt limb, Ld. 206; betra heilt en gróið, better hale than healed; með heilu ok höldnu, safe and sound, Fms. x. 376; þar skal hverr heill verða sem haltr varð, he that was halt must be made hale, a law phrase, he that has a blemish upon him must clear himself of it, N. G. L. i. 326: cp. the phrase, svelta heill hungri (mod. svelta heilu hungri), to starve, Ls. 62: a guest is asked, hvað er í fréttum, what news? to which the reply is, mannheilt og ósjúkt, all hale and ‘unsick,’ i. e. all well! eigi heil, not hale, i. e. enceinte, þú ert kona eigi heil, Fas. i. 52; húsfreyja þín er eigi heil, ok mun hón fæða meybarn, Ísl. ii. 196; Freydís vildi fylgja þeim ok varð heldr sein, því at hón var eigi heil, Þorf. Karl. 428.4. answering to Gr. χαιρε, in exclamation; njótið heilir handa, ‘bless your hands!’ well done! Nj. 71; mæl drengja heilastr, well spoken, Fms. viii. 97; báðu hann tala konunga heilstan (i. e. cheered him), vi. 240; mæltu, at hann skyldi mæla allra höfðingja heilastr, viii. 290.β. in greeting, Vþm. 4, 6, Sdm. 3, 4; kom heill, welcome! hail! Blas. 42; far heill, farewell! Fms. vii. 197; heill, Magnús frændi! 171; sít heill, sit hail! Glúm. 391, Fms. x. 201; heill svá! Stj. 621; heilir svá! 475; heilar svá! 124, Karl. 507; ek svá heill, by my soul! forsooth! Fms. v. 230; svá vil ek heil! Grett. 170 new Ed.; bað þá heila fara ok heila hittask, Fms. iv. 171.5. whole, entire, Lat. integer; sjau hundruð heil, full seven hundred, Íb. 16; heil vika, 7, K. Þ. K. 102; heil dægr (opp. to half), Rb. 16; heil alin, N. G. L.; heilt ár, Bs. ii. 152.II. metaph. true, upright; allit., heilt ráð ok heimilt, a hale and good bargain, without fraud or flaw, Grág. i. 317; með heilum fortölum, Dipl. i. 3; ráða e-m heilt, to give wholesome (good, wise) advice to one, Nj. 31, (heilræði); með heilum hug, sincerely, cp. Hm. 106; heilum sáttum, Háv. 50 new Ed., Al. 60.β. safe; prestinum þótti eigi heilt at setja hann annat sinn undir sama váða, Fms. x. 417. -
17 GILDI
* * *n.1) payment, tribute (rare);3) repute, esteem (þegar þér komist í g. við höfðingja);4) feast banquet (þá gengu Æsir at g. sínu);5) guild, brotherhood.* * *n. [gjalda; Ulf. gild = tribute, Luke xx. 22, Mark xii. 14; A. S. gild; Hel. geld; Frank. chalta; Germ. geld = money; it remains in Old Engl. weregild]:—payment, tribute; this sense is very rare, as gjald (q. v.) is the common word; chiefly used in compds, as nef-gildi, head-tax; baug-gildi, q. v.; skatt-gildi, a tax; skulda-gildi, payment of debts, Grág. i. 302.2. recompense; in the saying, æ sér til gildis gjöf (mod. æ sér gjöf til gjalda), Hom. 146.3. value; al-gildi, full-g., hálf-g., whole, full, half value; ið-gilði or í-gildi, equivalence; hon er karlmanns-ígildi.β. worth, value, esteem; the phrase, vera í miklu, litlu, engu gildi, to be in great, small, no repute; án Drottins ráða er aðstoð manns í engu minsta gildi, Pass. 9. 2: freq. in mod. usage, but rare in old writers, þegar ér komizt í gildi við höfðingja eðr kærleika, Finnb. 266.II. a banquet, feast, [cp. Dan. gilde; so called from the fee paid?], Eg. 20 sqq., Edda 45, 57, Fb. i. 283, Gþl. 178, freq. in old poems; the poetical mead is called Gauta g., Kormak; or gildi Grjótaldar, the cheer of the Giants; gefa úlfum gildi, to feast the wolves, Lex. Poët.; to this seems to belong the passage in Vsp. 27, hvárt skyldi Æsir afrað gjalda eðr skyldi goðin öll gildi eiga, where the eiga gildi means to hold a feast, with the notion of making a league or peaceful agreement, as opp. to gjalda afrað (q. v.), to pay tribute as a badge of submission.III. in a technical sense, a guild, throughout England and Scandinavia during the Middle Ages; the first guilds in Norway were instituted by king Olave (1066–1093), Ólafr konungr lét setja Mikla-gildi í Níðarósi, ok mörg önnur í kaupstöðum, en áðr vóru hvirfings-drykkjur ( but before there were drinking-bouts), Fms. vi. 440: the guilds were secular brotherhoods or trades’ unions (and often became political clubs); they assumed the names of saints or sacred things, as Kross-g., Cross-guild; Ólafs-g., St. Olave’s guild (in Norway); Knúts-g., St. Canute’s guild (in Denmark), and so on: in Icel. this sense rarely occurs, mælti at einhverr vildis-manna ætti at hefja gildit, Sturl. i. 20; ok var gildit at Ólafs messu hvert sumar, 23; cp. also gildis-fundr, m. a guild-meeting, mentioned in Sturl. i. 58; and gildis-bændr, m. pl. guild-franklins, guild-brothers, 23, (about the middle of the 12th century); but guilds never took root in Icel.: gildis-skáli, a, m. a guild-hall, Fms. viii. 160, ix. 22, D. N. passim: gildis-tíð, n. a guild-term, Fms. viii. 151. -
18 advare
1* * *admonish, caution, tip off, warn* * *(især jur & = mane til forsigtighed) caution ( mod against, om about);[ advare én mod at gøre noget] warn somebody not to do something, warn somebody against doing something. -
19 færi
* * ** * *1.n. a being within reach; and as a shooting term, a range, Fms. i. 12, viii. 49, Nj. 63, Eg. 115, Ver. 26: a match for one, Ld. 116, Fms. ii. 27; ekki barna f., no match for bairns, Háv. 52: in pl. allit., fé eðr f., money or means, Grág. i. 62, 252: the phrase, vera í færum til e-s (mod. um e-t), to be able to do a thing, Grett. 110 C, Fms. xi. 265; með-fari, e. g. það er ekki mitt með-færi, it is no match for me:—söng-færi, hljóð-f., a musical instrument; veiðar-f., fishing gear; verk-f., tools; mál-f., organs of speech; tæki-f., occasion.COMPDS: færileysi, færivandr, færiván, færiveðr.2.n. a fishing-line, Vígl. 46, freq. in mod. usage. -
20 HELLIR
* * *(gen. hellis, dat. and acc. helli; pl. hellar), m. cave, cavern.* * *m., gen. hellis, pl. hellar, (mod. pl. hellrar, hellrum, etc., vide Gramm.): [akin to hallr]:— a cave (in rocks), Orkn. 4, 28, Fs. 66, 73, Grág. ii. 131, 134, Fms. vii. 81, Grett.; hann fór upp til hellisins Surts (mod. Surts-hellir) ok færði þar drápu þá, er hann hafði ort um jötuninn í hellinum, Landn. 199, (nauta-hellir, Bs. i. 320,) passim.COMPDS: hellis-berg (-bjarg, Grett. 164), n. a cavernous rock, Fms. x. 174, Fas. iii. 401. hellis-búi, a, m. a ‘cave-dweller,’ a giant. hellis-dyrr, f. pl. the doors of a cave, Fms. i. 211, vii. 82, 83, Orkn. 428. hellis-gluggi, a, m. the window of a cave, Fas. iii. 413. hellis-gólf, n. the floor of a cave, Fas. iii. 414. hellis-menn, m. pl. cave-men, outlaws, Landn. 61, 67, 182. Hellismanna-saga, u, f. the story of the cave-men, Ísl. Þjóðs. ii. 300 sqq., cp. also 104 sqq. hellis-munni, a, m. the mouth of a cave, Orkn. 428, Fb. i. 245. hellis-skúti, a, m. a jutting cave, Glúm. 363, Eb. 206, Bret. 104, Fas. ii. 354, Grett. 101, Stj. 124.II. in local names, Hellis-dalr, m., Hellis-fitjar, f. pl., Hellis-hraun, n., Hellis-ey, f., Hellis-fjörðr, m., Orkn., Landn.: Hellis-firðingar, m. pl.
См. также в других словарях:
mod — I mod 1. mod sb., et, i sms. mods , fx modsprøve; mod og mandshjerte; til mode II mod 2. mod: mod i hu (ÆLDRE bedrøvet) III mod 3. mod præp.; mod al forventning; være mod nedskæringer (jf. imod) … Dansk ordbog
Plantehormon — Plantehormoner er forbindelser som produceres i en bestemt del af planten for derefter at transporteres til en anden del af planten hvor en eller anden fysiologisk respons udløses. Plantehormoner virker ligesom hormoner hos dyr, via receptorer på … Danske encyklopædi
Zug — Zug, kanton i den centrale del af Schweiz, ligger omkring nordøstbredden af Zuger søen og grænser mod nord til Zürich, mod øst og syd til schwyz og mod vest til Luzern og Aargau … Danske encyklopædi
Halland — er et nu svensk område i Götaland, der administrativt er en del af Hallands Len. Mod syd danner Hallandsåsen grænse mod Skåne, i øst grænser Halland op til Småland, i nord til Västergötland og mod vest ligger Kattegat. Halland er en del af det… … Danske encyklopædi
Henning Bendtsen — Données clés Naissance 9 mars 1925 (1925 03 09) (86 ans) Copenhague (Danemark) Nationalité D … Wikipédia en Français
Hans Hartvig Seedorff Pedersen — (* 12. August 1892 in Aarhus; † 19. Januar 1986) war ein dänischer Lyriker. Seedorff arbeitete nach dem Studium als Journalist in seiner Heimatstadt und später in Kopenhagen. Als Mitarbeiter der dänischen Botschaft in Sankt Petersburg wurde er… … Deutsch Wikipedia
Profylaktisk vaccination — Vaccination til at forebygge mod sygdom (sædvanligvis en infektion) … Danske encyklopædi
Quousque tandem — 1. Latin for Hvor længe endnu (skal dette tåles?). 2. Indledningen til Ciceros førstetale mod Catilina. (Hvor længe endnu skal du Catilina, misbruge vor tålmodighed?) … Danske encyklopædi
Rembours — Bankbetaling til sælger mod købers veksel … Danske encyklopædi
modangreb — mod|an|greb sb., et, modangreb, ene; gå til modangreb … Dansk ordbog
modsvar — mod|svar sb., et, modsvar, ene (noget som svarer til noget andet) … Dansk ordbog
